سنگ گورِ پهلوی ساسانی در استان فارس کشف شد

کاوشهای اخیر در شهرستان آباده استان فارس، منجر به کشف یک کتیبه ارزشمند بر روی سنگ گور به خط پهلوی ساسانی شده است. این یافتهی منحصربهفرد، دریچهای تازه به سوی شناخت تاریخ و فرهنگ دوران ساسانیان در این منطقه گشوده و میتواند زوایای پنهانی از آیینهای تدفین و زبان رایج در آن دوره را آشکار سازد.
ابوالحسن اتابکی، دکترای تاریخ، پژوهشگر آزاد و زبانشناس به همراه بابک پارسا جم (راهنمای گردشگری) و آرش نمیرانیان، موفق به شناسایی خط این کتیبه شدهاند. اتابکی در تایید این خبر گفت: «بررسیهای اولیه در محل کشف نشان میدهد که این سنگنوشته به طرز مرموزی در یک اشکفت کوچک پنهان شده بود.»
این زبانشناس با اشاره به عمدی بودن اختفای این سنگنوشته افزود: «محتوای این سنگنوشته، فرمان ساخت یک دخمک (گور) را در بر دارد و به نظر میرسد که به صورت آگاهانه و با هدف پنهان ماندن از دید بازدیدکنندگان در طول تاریخ نگارش آن تا به امروز، در مکانی صعبالوصول قرار داده شده است.»

اتابکی در تشریح محل کشف و نوع تدفین مرتبط با این کتیبه اظهار داشت: «بررسیهای ما پیرامون این سنگنوشته به این نتیجه رسیده است که این اثر، مربوط به یک گور ساده صخرهای یا یکی از تدفینهای توده سنگی است که متاسفانه مردم محلی به اشتباه آن را «خرفت خانه» مینامند. جالب آنکه یکی از این تدفینهای توده سنگی در فاصلهای نزدیک از سنگنوشته مذکور و به شکل تودههایی از سنگلاشه برپا شده است.»
این کتیبه که به خط پهلوی کتابی و مربوط به اواخر دوره ساسانی نگاشته شده است، اکنون به منظور ثبت در فهرست آثار ملی در اختیار کارشناسان میراث فرهنگی استان فارس قرار گرفته است. اتابکی همچنین از انتشار خوانش کامل این سنگنوشته به همراه تحلیلهای تخصصی در قالب مقالهای در یکی از مجلات علمی معتبر کشور در آینده نزدیک خبر داد.
این زبانشناس با اشاره به قدمت این یافتهی جدید گفت: «شواهد موجود در کتابت این کتیبه نشان میدهد که تاریخ نگارش آن به پیش از کتیبههای پهلوی کلات بهمن یا قلعه گبری در همین ناحیه میرسد و از این رو، از اهمیت ویژهای در بازنگری تاریخگذاری آثار پهلوی منطقه برخوردار است.»
بابک پارسا جم، راهنمای گردشگری که در شناسایی این کتیبه نقش بسزایی داشته است، نیز در این باره گفت: «این سنگنوشته پهلوی، قطعهای ارزشمند از هویت تازه شهرستان آباده است که در محدودهای نزدیک به امامزاده عکاش کشف شده است و میتواند تاریخ و شناسنامهی این منطقه را دستخوش تغییرات مهمی نماید.»
شهرستان آباده که به عنوان دروازه ورودی استان فارس از سمت شمال شناخته میشود، دارای پیشینهای غنی و دیرینه است. کاوشهای باستانشناسی نشان میدهد که سکونت در محدوده فعلی این شهر به هزاره اول قبل از میلاد باز میگردد. این منطقه در طول تاریخ به دلیل موقعیت استراتژیک خود، محل استقرار کاروانها و رونق تجارت بین شمال و جنوب ایران بوده است. کشف این سنگ گور ساسانی، برگ زرین دیگری بر تاریخ پرفراز و نشیب این منطقه افزوده و میتواند به عنوان یک جاذبهی تاریخی و فرهنگی جدید، مورد توجه پژوهشگران و گردشگران قرار گیرد. بررسیهای بیشتر بر روی این کتیبه و محوطهی اطراف آن، بیشک اطلاعات ارزشمندتری از دوران ساسانیان در این بخش از ایران باستان در اختیار علاقهمندان به تاریخ و تمدن خواهد گذاشت.