تهدید زلزله در تهران، سال‌هاست که به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های این کلان‌شهر مطرح است. با هر زمین‌لرزه کوچک و بزرگی در کشور، زنگ خطر زلزله تهران به صدا درمی‌آید، اما این هشدارها اغلب به سرعت فراموش می‌شوند. در این میان، نبود آمادگی کافی، شایعات فراوان و اظهارات متناقض مسئولان، به جای ایجاد آرامش، باعث افزایش نگرانی‌های عمومی شده است.
تهران؛ شهری روی گسل
تهران بر روی گسل‌های فعال متعددی قرار دارد و احتمال وقوع زلزله بزرگ در آن به شدت محتمل است. کارشناسان زلزله‌شناسی، وقوع زلزله‌ای با قدرت بالا در تهران را اجتناب‌ناپذیر می‌دانند و تنها زمان وقوع آن نامشخص است. با توجه به بافت فرسوده بسیاری از مناطق تهران، وجود تأسیسات زیربنایی حساس و تراکم بالای جمعیت، وقوع چنین زلزله‌ای می‌تواند عواقب بسیار وخیمی به همراه داشته باشد.
تهدیدات جدی و اقدامات ناکافی
- بافت فرسوده: بسیاری از ساختمان‌های تهران به ویژه در مناطق جنوبی، فاقد مقاومت لازم در برابر زلزله هستند.
- تاسیسات زیربنایی: وجود پمپ بنزین‌ها، مخازن سوخت، خطوط انتقال انرژی و سایر تاسیسات زیربنایی در مناطق پرجمعیت، خطر وقوع حوادث ثانویه را افزایش می‌دهد.
- کمبود مکان‌های امن: نبود مکان‌های امن و مجهز برای اسکان اضطراری زلزله‌زدگان، یکی دیگر از مشکلات جدی است.
- عدم آمادگی کافی: علی‌رغم هشدارهای مکرر کارشناسان، اقدامات عملی و مؤثری برای کاهش آسیب‌پذیری تهران در برابر زلزله انجام نشده است.
تلفات جانی قابل توجه
کارشناسان، بر اساس مطالعات انجام شده، تخمین می‌زنند که در صورت وقوع زلزله‌ای با قدرت بالا در تهران، تلفات جانی بسیار زیادی رخ خواهد داد. این در حالی است که با انجام اقدامات پیشگیرانه مناسب می‌توان از بسیاری از این تلفات جلوگیری کرد.
راهکارهای کاهش خطر
- مقاوم‌سازی ساختمان‌ها: مقاوم‌سازی ساختمان‌های قدیمی و ساخت ساختمان‌های جدید بر اساس استانداردهای روز، از مهم‌ترین اقدامات برای کاهش خسارات زلزله است.
- به‌روزرسانی طرح‌های جامع شهری: طرح‌های جامع شهری باید با در نظر گرفتن خطر زلزله و نیازهای اضطراری بازنگری شوند.
- آماده‌سازی شهروندان: آموزش‌های عمومی در زمینه آمادگی برای زلزله و برگزاری مانورهای مداوم، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
- ایجاد زیرساخت‌های مناسب: ایجاد زیرساخت‌های لازم برای امداد و نجات در زمان وقوع زلزله، از جمله ساخت بیمارستان‌های صحرایی و پایگاه‌های امدادی، ضروری است.
نتیجه‌گیری
تهران به عنوان پایتخت کشور، در معرض خطر جدی زلزله قرار دارد. با توجه به پیامدهای وخیم وقوع چنین زلزله‌ای، نیاز به اقدامات فوری و جدی برای کاهش آسیب‌پذیری شهر وجود دارد. مسئولان و شهروندان باید با همکاری یکدیگر، برای کاهش خطر زلزله و افزایش آمادگی در برابر آن تلاش کنند.
