۵۴ سال پیش در چنین روزی: بازپسگیری شکوهمند جزایر سهگانه ایران در خلیج فارس
21037665 527
<
>
در نهم آذر ماه ۱۳۵۰ (۳۰ نوامبر ۱۹۷۱)، ایران پس از دههها جدایی و نفوذ بریتانیا، حاکمیت کامل خود را بر سه جزیره استراتژیک ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در دهانه خلیج فارس بازگرداند. این رویداد تاریخی که همزمان با خروج نیروهای بریتانیایی از منطقه و تشکیل امارات متحده عربی صورت گرفت، نه تنها پایانی بر سالها حضور استعماری بود، بلکه نقطه عطفی در تأمین امنیت و منافع ملی ایران در یکی از حساسترین آبراههای جهان محسوب میشود. عملیات بازپسگیری جزایر سهگانه با ترکیبی از توافقات دیپلماتیک و اقدام نظامی همراه بود که واکنشهای گستردهای در داخل کشور و منطقه به دنبال داشت.
جزییات عملیات استقرار نیروهای ایرانی در جزایر سهگانه
در بامداد سهشنبه نهم آذر ۱۳۵۰، نیروهای مسلح ارتش ایران در یک عملیات دقیق و هماهنگ، در جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی مستقر شدند. این استقرار نظامی، با هدف اعاده حاکمیت دیرینه ایران بر این جزایر انجام شد. ساعت ۶:۱۵ صبح، یگانهای ارتش ایران در جزایر تنب مستقر شدند و تنها ۴۵ دقیقه بعد، پرچم سرافراز ایران بر فراز کوه حلوا، مرتفعترین نقطه جزیره ابوموسی، به اهتزاز درآمد. این اقدام، حاکمیت ایران را بر این نقاط سوقالجیشی بازگرداند و به قریب به ۸۰ سال نفوذ و سلطه استعماری انگلستان در این منطقه حساس از خلیج فارس خاتمه بخشید. بازپسگیری جزایر سهگانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک، خطوط دفاعی ایران در دهانه خلیج فارس را یکپارچه کرد و تسلط کامل بر تنگه هرمز را برای ایران تضمین نمود.
رویارویی در تنب بزرگ و شهدای بازپسگیری جزایر سهگانه
برخلاف توافق نسبی با شیخ شارجه در مورد ابوموسی، عملیات استقرار در جزیره تنب بزرگ کاملاً مسالمتآمیز نبود. گزارشهای موجود حاکی از آن است که پیش از ورود نیروهای ایرانی، تحریکاتی از سوی راسالخیمه و عراق، از جمله قاچاق اسلحه در بستههای خرما به جزیره و تحریک اهالی محلی، صورت گرفته بود. هنگام ورود نیروهای ارتش ایران، پلیس محلی مستقر در جزیره اقدام به تیراندازی کرد که متأسفانه به شهادت سه تن از پرسنل شجاع نیروی دریایی ایران منجر شد. این حادثه تلخ، عمق چالشهای پیش روی ایران برای بازگرداندن تمامیت ارضی خود را نشان داد.
شهدای عملیات بازپسگیری جزایر سهگانه در تنب بزرگ:
ناوسروان رضا سوزنچی کاشانی
مهناوی یکم حبیب سولکی کهریزی
ناوی آیتالله خانی
در پی این درگیری ناخواسته، یک نفر از نیروهای محلی نیز جان خود را از دست داد و پنج نفر دیگر زخمی شدند. پس از این تبادل آتش، نیروهای پلیس محلی از مقاومت دست کشیده و فرمانده یگان پیادهشده به مردم جزیره اعلام کرد که با آنها نهایت خوشرفتاری خواهد شد.
موج شادی ملی و سخنرانی تاریخی هویدا درباره جزایر سهگانه
در همان روز تاریخی، امیرعباس هویدا، نخستوزیر وقت ایران، با حضور در مجلس شورای ملی، خبر مسرتبخش بازگشت جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را اعلام کرد. نطق پرشور و تاریخی او که با کف زدنهای ممتد و فریادهای شادی نمایندگان همراه بود و سه بار منجر به قطع سخنانش شد، گزارشی جامع درباره چگونگی حل اختلافات ایران و انگلستان ارائه داد.
اعلام این خبر، موجی از شادی و شور ملی را در سراسر ایران به راه انداخت. در روز چهارشنبه دهم آذر ۱۳۵۰، شهرهای مختلف کشور، از تهران تا شیراز و یزد، غرق در جشن و سرور شدند. خیابانها و ساختمانهای دولتی چراغانی و آذینبندی شده و مردم با پخش نقل و نبات، این پیروزی ملی را به یکدیگر تبریک میگفتند. تجمعات گستردهای با حضور اصناف، کشاورزان، فرهنگیان و اقشار مختلف مردم برگزار شد و حتی در منازل و خودروها نیز چراغها به نشانه خوشحالی تا صبح روشن ماند. این واکنش عمومی، نشاندهنده اهمیت حیاتی بازپسگیری جزایر سهگانه برای ملت ایران بود.
نمونههایی از جشنهای ملی پس از بازپسگیری جزایر سهگانه:
تهران: پخش نقل و نبات در بازار، هماهنگی اصناف برای چراغانی و نصب پرچمهای ایران.
شیراز: اجتماعات دانشجویی در دانشگاه شیراز، یک هفته چراغانی در سطح شهر و اجرای گروههای موسیقی در میادین.
یزد: تزیین ساختمانها و برگزاری اجتماعات بزرگ با حضور کشاورزان، اصناف، فرهنگیان، کارگران و نیروهای مردمی.
واکنشهای منطقهای به بازپسگیری جزایر سهگانه ایران
بازپسگیری جزایر سهگانه، با واکنشهای متفاوتی در سطح منطقهای و بینالمللی همراه شد. برخی کشورهای عربی، به ویژه عراق و راسالخیمه، به شدت به این اقدام ایران اعتراض کردند. دولت عراق، که در آن زمان روابط دیپلماتیک خود را با ایران در سطح کاردار داشت، در واکنش به این رویداد، روابط خود را با ایران و همچنین بریتانیا قطع کرد. این اقدام منجر به توقف روابط سیاسی متقابل از سوی ایران نیز شد. عراق سپس از سازمان ملل متحد خواست تا شورای امنیت برای بررسی موضوع استقرار نیروهای ایرانی در این جزایر تشکیل جلسه دهد.
در راسالخیمه نیز تظاهراتهایی در واکنش به اقدام ایران برگزار شد که به حمله و آتشسوزی در دو شعبه بانک و یک نانوایی منجر گردید. علاوه بر این، کشورهای دیگری نظیر الجزایر، جمهوری متحده عربی (مصر)، سوریه، عربستان سعودی و جبهه خلق برای آزادی فلسطین نیز مواضعی در قبال این رویداد اتخاذ کردند. این واکنشها، عموماً بر سر اختلافات ارضی بر سر این جزایر و نقش بریتانیا در توافقات پیشین، در ماههای پس از بازپسگیری ادامه یافت. با این حال، ایران همواره بر حاکمیت تاریخی و بلامنازع خود بر جزایر سهگانه تأکید کرده و این جزایر را جزء لاینفک خاک خود میداند.
مطالب مرتبط
- وزیر امور خارجه ترکیه و علی لاریجانی: بررسی راهبردی تحولات منطقهای و توسعه روابط دوجانبه در تهران
- رشد تقاضا برای تعمیر یخچال در شیراز؛ بررسی خدمات نمایندگیهای معتبر سامسونگ، الجی و اسنوا
- رکوردشکنی در زمان تحویل پروژههای عمرانی؛ تحول در خدمات ساخت سوله صنعتی
- بغداد به ابهامها درباره صدای هواپیماهای جنگی در مرز ایران و عراق پاسخ داد
نیما مهدوی، یکی از خبرنگاران پرتلاش و خوشفکر تیم خبری است که با نگاهی تازه به مسائل، به پوشش رویدادهای روز میپردازد. او با تخصص در حوزههای فرهنگی و هنری، همواره سعی دارد تا با گزارشهای جذاب و تحلیلهای خلاقانه، ابعاد پنهان یک خبر را به مخاطبان نشان دهد.
